गंगाप्रसाद प्रधान: नेपाली भाषामा बाइबललाई अनुवाद गर्ने प्रथम नेपाली

आज जुलाई ४ गंगाप्रसाद प्रधानको जन्म दिन हो । गंगाप्रसाद प्रधान पहिलो अभिषिक्त नेपाली ख्रीष्टियान पास्टर, नेपाली बाइबलको मुख्य अनुवादकसाथै अङ्ग्रेजी–नेपाली शब्दकोशको सहलेखक हुन् ।  

पिता रूपनारायण र माता राजमती प्रधानका कान्छो छोरोको रूपमा गंगाप्रसादको जन्म ४ जुलाई १८५१ मा काठमाडौँको ठमेलमा भएको थियो । काम गर्ने उद्देश्यले गंगाको परिवार दार्जिलिङ जाँदा तिनी केवल १० वर्षका थिए ।

१९ वर्षको उमेरमा स्कुलमा भर्ना भएका गंगा प्रसादले कान्छी आमाको कचकचले गर्दा स्कुल छाड्नु परेको थियो । तर जवान गंगामा असाधारण क्षमता देखेका विदेशी विलियम म्याकफर्लेनको पहलमा तिनले पुन: पढ्ने मौका पाए । तिनी पढ्नमा निकै टाठा थिए ।

तिनले पढ्न जानेपछि हिन्दी भाषामा उपलब्ध बाइबललाई आफैले पढ्न थाले । आफ्नो  बाइबल अध्ययनबाट मूर्तिमा कुनै शक्ति छैन भन्ने कुरोमा तिनी विश्वस्त हुन पुगे । पूजामा सहभागी नहुने र धार्मिक चाड पर्वको बेलामा मूर्तिहरूलाई चढाइएको मासु नखाने कठिन निर्णय लिए तिनले । तिनको त्यस्तो चाला देखेर परिवारका सदस्यहरू भने चिन्तित भए । तिनले आफ्नो जीवनमा ख्रीष्टको खाँचो देखिसकेका थिए । परिणामत: ख्रीष्टाब्द १८७४ मा तिनले येशूलाई आफ्नो प्रभु र मुक्तिदाताको रूपमा अङ्गाले ।

२४ जनवरी १८७५ मा विनकुपद्वारा पानीको बप्तिस्मा लिएका गंगाप्रसाद भर्खरै उम्रँदै गरेको दार्जिलिङ मण्डलीको दोस्रा नेपाली ख्रीष्टियान बने । प्रभु येशूको अनुयायी बनेपछि तिनको परिवारले तिनलाई स्वीकार नगरे तापनि सुसमाचारको निम्ति तिनी जोसिला थिए । तिनी पहिलो नेपाली प्रचारक बने ।

इङ्गल्यान्डबाट भारतमा मिसनरी बनेर आएका विलियम केरीले ख्रीष्टाब्द १८२१ मा नै नयाँ करारलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरिसकेको भए तापनि त्यो प्रचलनमा आउन सकेको थिएन । तसर्थ, जनमानसले बुझ्ने भाषामा नेपाली बाइबलको उपलब्धता खटकिएको थियो । मूलत: गंगा प्रसादको प्रयत्नमा ख्रीष्टाब्द १९१४ मा पुरै बाइबललाई नेपाली भाषामा उतारियो । यो नै नेपाली भाषामा उपलब्ध प्रथम नेपाली बाइबल थियो ।

साहित्यमा औधी रुचि भएका गंगाप्रसादले ख्रीष्टाब्द १९०१ मा गोर्खे खबर् कागत्को पहिलो प्रकाशन गरे । यो नै नेपाली भाषामा छापिएको पहिलो पत्रिका हो । यसको प्रकाशनको चार महिनापश्चात् मात्रै गोरखापत्रको पहिलो अङ्क छापिएको थियो । गोर्खे खबर् कागत् नेपालीहरूको बिचमा अति लोकप्रिय बन्यो । ख्रीष्टाब्द १९३२ मा तिनी अनन्तको घरमा प्रस्थान नगरुञ्जेलसम्म यस पत्रिकाले निरन्तरता पाइरह्यो । आफ्नो कामलाई निरन्तरता दिन तिनले गोर्खा प्रेस नामक आफ्नै छापाखानाको पनि थालनी गरेका थिए । नेपाली साहित्यको विकासमा गंगाप्रसादको प्रभाव अद्भूत देखिन्छ ।

वास्तवमा गंगाप्रसाद शिक्षक, प्रचारक, अनुवादक, लेखक, सम्पादक, प्रकाशक मात्र नभएर सङ्गीतकार पनि थिए । प्रभु अर्जी सुनिलेऊ (२), गोर्खालीले मुक्ति पाउने ढोका खोलिदेऊ (ख्रीष्टीय भजन नम्बर ३९९) तिनले लेखेका भजनहरूमध्ये औधी लोकप्रिय थियो ।  

ख्रीष्टाब्द १८७५ मा गंगाप्रसादले एलिजाबेथ राईसँग बिहे गरे र तिनीहरूबाट दुई छोरा र छ छोरी जन्मे । 

२८ मार्च १९३२ मा तिनी सधैँको लागि प्रभुको साथमा गए । आफूसँग भएको प्रतिभालाई परमेश्वरको महिमाको लागि प्रयोग गर्ने परमेश्वरका प्रतिभावान् साधक थिए गंगाप्रसाद ।

(नोट: यहाँ उल्लिखित प्राय: सबै जानकारी Cindy Perry द्वारा लिखित A Biographical History of the Church in Nepal नामक पुस्तकबाट अनुवाद गरिएको हो ।) 

    

Leave Your Comments Here.