रिचार्ड उम्ब्रान्ड: पूर्वी साम्यवादी युरोपका पावल

रिचार्ड उम्ब्रान्डको जन्म ख्रीष्टाब्द १९०९ मा मध्य युरोपेली मुलुक रोमानियाको राजधानी बुखारिस्टमा भएको थियो । यहूदी परिवारमा जन्मेका रिचार्डले केही समय आफ्नो परिवारसँगै टर्कीमा बिताए । तिनी ९ वर्षको हुँदा तिनको पिताको मृत्यु भयो । १५ वर्षको भएपछि तिनी आफ्नो जन्मभूमि रोमानिया फर्के, परिवारका अन्य सदस्यहरूसितै ।

१४ वर्षको उमेरमा नास्तिक बनाइएका रिचार्ड १९३६ मा सबिना ओस्टरसँग विवाह बन्धनमा बाँधिए । एक दिन रिचार्डको भेट रोमानियाली वृद्ध ख्रीष्टियान सिकर्मीसँग भयो जसले तिनलाई येशूको बारेमा बतायो र एउटा बाइबल पनि दियो । परिणामत: रिचार्ड येशूको अनुयायी बने । रिचार्डको बप्तिस्माको दिनमा तिनकी पत्नी सबिनाले आत्महत्या गर्ने निर्णय लिइन् । तर पछि उनले आफ्नो विचार बद्लिन् र उनी पनि प्रभु येशूमा आइन् ।

दोस्रो विश्वयुद्धको बेलामा नाजी सेनाहरू रोमानिया आइपुगे र तिनीहरूले हत्याकाण्ड मच्चाउन थाले । आफूलाई कट्टर राष्ट्रवादी मान्ने जर्मनीको एउटा राजनीतिक दल हो, नाजी । नाजीहरूले यहूदीहरूलाई देखि सहँदैनथे । दोस्रो विश्वयुद्धको अन्त्यसम्ममा रोमानियका ६ लाख यहूदीमध्ये २ लाख ६० हजारलाई नाजीहरूले मृत्युको मुखमा पुर्‍याएका थिए । तर राजधानी बुखारिस्ट जहाँ रिचार्डको परिवार बस्थ्यो त्यो सहर भने ती आक्रमणहरूको क्रूर शिकारबाट बच्यो ।

ख्रीष्टाब्द १९४४ बाट रुसी सेनाहरू दस लाखको सङ्ख्यामा रोमानिया भित्रिन थाले र त्यसपछि रोमानियामा साम्यवादीहरू शासनमा आए । पछिल्ला दिनहरूमा साम्यवादीहरूले ख्रीष्टियानहरूमाथि गरेको अत्याचारलाई विचार गर्दा नाजीहरूले ल्याएको कष्ट सामान्य नै थियो । साम्यवादीहरूले तातो फलामका डण्डी र चक्कुले यातना दिन्थे । निर्ममतापूर्वक पिट्थे । बन्दी बनाइएका कोठाहरूमा भोकाएका मुसाहरू छाडिदिन्थे । कोर्रा लगाउँथे । अर्धपागल हुने गरी चुट्दा पनि तिनीहरूको अनुहारमा दयाको झल्को पाईंदैनथ्यो । ख्रीष्टियानहरूलाई आफूभन्दा अलिकति ठुला काठका बाकसहरूमा राखिन्थ्यो जसमा किलाहरू ठोकिएका हुन्थे । घण्टौँसम्म त्यसभित्र राख्दा शरीर थकित भई चलायमान हुँदा ती किलाहरूले तिनीहरूलाई घोच्दथे । “हामी शैतान हौँ” भनी चिच्च्याउँदै तिनीहरूले यातना दिन्थे । मान्छेको दिसा पिसाबलाई पवित्र तुल्याउन लगाएर ख्रीष्टियानहरूलाई प्रभु–भोज दिन लगाइन्थ्यो । साम्यवादीहरूले दिने यातनाका रूपहरू अवर्णनीय र ज्यादै अश्लील छन् । वास्तवमा नरकको पीडाको विषयमा बाइबलले गरेको व्याख्यालाई त्यसबेला साम्यवादी जेलहरूमा अनुभव गर्न सकिन्थ्यो ।

यस्ता क्रूर यातनाहरूका बारेमा ज्ञान हुँदाहुँदै पनि रिचार्ड येशूको गवाही हुनदेखि डराएनन् । तिनले भूमिगत मण्डलीको थालनी गरे । भूमिगत मण्डली सरकारबाट मान्यता नपाएको मण्डली थियो । भूमिगत मण्डलीमा सहभागी हुनु गैरकानुनी थियो र त्यस्ताहरूलाई जेलमा हालिन्थ्यो ।

२९ फेब्रुअरी १९४८ आइतबारको दिनमा मण्डलीतर्फ जाँदै गर्दा रिचार्ड उम्ब्रान्ड गोप्य प्रहरीहरूद्वारा पक्राउमा परे । साँढे आठ वर्षसम्म तिनलाई जेलमा यसरी गोप्य रूपमा राखियो कि तिनी मरेको र बाँचेको दुनियाँलाई पत्तै भएन । मुक्त भएका कैदीहरूको भेषमा गोप्य प्रहरीहरू रिचार्डकी पत्नीकहाँ आउँथे र तिनी मरेको खबर सुनाउँथे । तिनीहरूले उनलाई रिचार्डको अन्त्येष्टीमा सहभागी भएका कथाहरू सुनाउँथे । रिचार्डका आफन्तहरू र विदेशमा रहेका तिनका शुभचिन्तकहरूलाई तिनी मरिसकेकोले बिर्सन आग्रह गरियो । तिनको पहिलो यस लामो जेल जीवनबाट ख्रीष्टाब्द १९५६ मा तिनी जेलमुक्त नभएसम्म तिनलाई भयानक यातनाहरू दिइयो । उँधोमुन्टो पारी तिनलाई पैतलामा दयामाया नगरी पिटिन्थ्यो । तिनका हड्डीहरू नभाँचिएसम्म पिटिन्थ्यो । तिनको शरीरमा घाउका अठार ओटा दाग बनाइएका थिए । तिनको तौल ख्यात्तै घटेको थियो र पिटाइले तिनको रूप नै बद्लिदिएको थियो । यति धेरै यातनाका बाबजुद पनि तिनी जीवित हुनु परमेश्वरको महान् आश्चर्यकर्म हो ।

तिनी जेलमुक्त भए र तिनले भूमिगत मण्डलीको कामलाई पुन: आरम्भ गरे । ३ वर्षपछि १९५९ मा तिनी फेरि पक्राउ गरिए अनि जेलमा हालिए । तिनलाई २५ वर्षको जेल सजाय तोकियो । साँढे पाँच वर्षसम्मको दोस्रो जेल जीवनपछि १९६४ मा तिनले आममाफी पाए र तिनी जेलमुक्त भए । तेस्रो पटक पनि जेलमा हालिने ठुलो खतरालाई मध्यनजर गर्दै नर्वेका ख्रीष्टियानहरूले तिनलाई रोमानियाबाट बाहिर लैजानको लागि पहल गरे । साम्यवादी सरकारले त्यसबेला कैदीहरूलाई पैसाको मूल्यमा छाड्न सुरु गरेको थियो । एउटा कैदीको औसत मूल्य १,९०० अमेरिकी डलर थियो तर रिचार्डको लागि भने तिनीहरूले १०,००० अमेरिकी डलर तोकेको थियो । विदेशमा बसी परमेश्वरको काम गर्नु उचित ठानी तिनी अमेरिकामा बस्न थाले । साम्यवादी संसारको निम्ति येशूलाई मुक्तिदाताको रूपमा चिनाउनु नै तिनको जीवनको लक्ष्य थियो ।

ख्रीष्टाब्द १९६६ को मे महिनामा वासिङ्गटन डी. सी. मा अमेरिकी संसदीय आन्तरिक सुरक्षा उपसमितिसामुन्ने रिचार्डले गवाही दिए । त्यहाँ तिनले आफ्नो वस्त्र खोली शरीरमा लागेका घाउका अठार ओटा दाग देखाए । तिनको गवाहीपश्चात् तिनले भोगेको दु:ख कष्टलाई दुनियाँले वास्तवमै बुझ्न पायो । यसले संसारको ध्यानलाई खिँच्यो र सञ्चारमाध्यमहरूद्वारा उनको कथा तुरुन्तै संसारभरि फैलियो ।

१९६७ अप्रिलमा तिनले साम्यवादी संसारको लागि येशू नामक संस्था खोले । पछि यसको नाम सहिदहरूको आवाज राखियो । रिचार्डले अङ्ग्रेजीमा मात्रै १८ ओटा र रोमानियाली भाषामा केही पुस्तकहरू लेखेका छन् । तिनका कृतिहरूमध्ये ख्रीष्टको निम्ति प्रताडित सर्वाधिक चर्चित पुस्तक हो जसलाई नेपाली भाषामा पनि अनुवाद गरिएको छ । ६५ ओटा भाषामा अनूदित यो कृति १९६७ सालमा पहिलो पटक छापिएको थियो ।  १७ फेब्रुअरी २००१ मा क्यालिफोर्नियाको एउटा अस्पतालमा रिचार्ड प्रभुमा सुते ।

स्वर्गीय रिचार्ड उम्ब्रान्डलाई आज विश्वले “भूमिगत मण्डलीको आवाज” र “पूर्वी साम्यवादी युरोपका पावल” को रूपमा चिन्छ । मिहाइ रिचार्डका छोरा हुन् जो बुबाआमाको गवाहीको परिणाम स्वरूप ख्रीष्टियान भएका थिए । ख्रीष्टाब्द १९५६ मा रिचार्ड जेलमुक्त हुँदा मिहाइले बुबालाई सोधे, “तपाईंले भोग्नुभएका यी सबै दु:ख कष्टबाट तपाईंले के सिक्नुभएको छ ?” बुबाले उत्तर दिए, “पहिलो कुरा, परमेश्वर अस्तित्वमा हुनुहुन्छ । दोस्रोमा, ख्रीष्ट हाम्रा मुक्तिदाता हुनुहुन्छ । तेस्रोमा, अनन्त जीवन छ । र चौथोमा, प्रेम नै सर्वोत्तम मार्ग हो ।”

Leave Your Comments Here.