जोन विक्लिफ: सुधारवादको बिहानको तारा

ख्रीष्टियान मण्डली इतिहासमा थुप्रै सुधारवादीहरूले जन्म लिए र महान् कहलाइएकाहरू रोमन क्याथोलिक पृष्ठभूमिबाट नै आएका छन् । तिनीहरूले कुनै नयाँ सम्प्रदायको रचना गर्न खोजेनन् न त मण्डलीमा फुट ल्याउनु नै तिनीहरूको चाहना थियो । मण्डलीको सुधार तिनीहरूको इच्छा थियो र वर्षौंअगिदेखि मण्डलीमा देखा परेका दुरुपयोगहरूलाई सच्च्याउनु तिनीहरूको उद्देश्य थियो । लुथर, काल्भिन र ज्विङ्लीजस्ता महान् अगुवाहरूको आगमनसँगै सोर्‍हौँ शताब्दीमा मण्डलीको सशक्त सुधारको खाँचो व्यापक रूपमा देखियो । तर सुधारको जग भने मण्डली इतिहासका केही महान् योद्धाहरूले बसालेका थिए जसमध्ये एक थिए— जोन विक्लिफ ।

जोन विक्लिफ ईश्वरशास्त्री, प्रचारक, अनुवादक, सुधारवादी, प्राध्यापकसाथै दार्शनिक थिए । तिनी मध्य युगीन शिक्षा पद्धतिको साँझको तारा र सुधारवादको बिहानको तारा हुन् । तिनले नै अङ्ग्रेजी भाषामा पहिलो पटक बाइबललाई अनुवाद गरेका थिए । पोप प्रणालीको विरुद्धमा आवाज उठाउनेहरूमध्ये एक हुन् विक्लिफ ।

जोन विक्लिफको जन्म लगभग १३२४ तिर इङ्गल्यान्डमा भएको थियो । तिनको बाल्यकालबारे थोरै मात्र ज्ञात छ । तिनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट औपचारिक शिक्षा हासिल गरेका थिए । १३७२ मा तिलने विद्यावारिधि हासिल गरे । 

गरिबहरू र सामान्य जनताहरूप्रति विक्लिफको औधी फिक्री थियो । विक्लिफको समयमा क्याथोलिक मण्डलीले इङ्गल्यान्डको एक–तिहाइ जमिनमाथि अधिकार जमाएको थियो । तर मण्डलीले शक्ति र पैसाको दुरुपयोग गरेकोले विक्लिफले त्यसको भत्र्सना गरे । पादरीहरू प्रायश: अनपढ र अनैतिक थिए । मण्डलीका उच्च अधिकारीहरू किनिएका हुन्थे वा तिनीहरूलाई राजनीतिक संरक्षण मिल्थ्यो । बाइबलका समर्पित विद्यार्थी विक्लिफले मण्डली बाइबलिय सिद्धान्तहरूबाट पर गएको देखे । बाइबल धर्मशास्त्रको अध्ययनको आधारमा तिनले क्याथोलिक मण्डलीले सिकाउने केही सिद्धान्तहरू (जस्तै: परगेटरी, पाप मोचन–पत्र आदि) को विरुद्धमा लेखे अनि प्रचार गरे ।

जब विक्लिफले रोटी र दाखरस अक्षरश: येशूको देह र रगतमा परिवर्तन हुन्छ भन्ने प्रभु–भोजबारे भएको क्याथोलिक अवधारणामाथि आक्रमण गरे तब सांस्कृतिक मण्डली अर्थात् क्याथोलिक मण्डलीसित तिनको विच्छेद भयो । तिनको अवधारणालाई अपुष्ट ठानियो । तिनका थुप्रै समर्थकहरूले तिनलाई छाडेर गए तापनि तिनी आफ्नो शिक्षामा अडिग रहे ।

बाइबल धर्मशास्त्रको वास्तविक शिक्षालाई उजागार पार्नको लागि त्यसलाई स्थानिय भाषामा अनुवाद गरिनुपर्छ भन्ने कुरो विक्लिफले राम्ररी बुझेका थिए । तिनको समयमा अङ्ग्रेजी भाषामा बाइबल उपलब्ध थिएन, केवल ल्याटिन भाषामा । केही पादरीहरूले मात्र ल्याटिन बुझ्थे । बाइबल सर्वसाधारणको पहुँचभन्दा निकै पर थियो । त्यसैले तिनले सर्वसाधारणले बुझ्ने भाषा अर्थात् अङ्ग्रेजीमा बाइबल अनुवादको थालनी गरे, तिनका मित्र जोन पर्भेको सहायतामा ।

विक्लिफले सिकाएका शिक्षाहरू बाइबलमुताबिक नै थिए । तर क्याथोलिक मण्डली बाइबलिय शिक्षाभन्दा निकै टाढा गइसकेकोले उसले विक्लिफको शिक्षालाई पचाउन सकेन । परिणामस्वरूप शक्तिको आडमा तिनीमाथि खनियो पोप प्रणाली । ३१ डिसेम्बर १३८४ तिनको देहान्त भएको थियो ।

क्याथोलिक मण्डली जोन विक्लिफदेखि यति धेरै रिसाएको थियो कि तिनको मृत्युको ४३ वर्षपछि कर्मचारीहरूले तिनको चिहान खनी तिनका हड्डीहरूलाई जलाएर खरानी बनाई इङ्गल्यान्डको स्विफ्ट नामक खोलामा बगाइदिए । तर परिणाम के भयो त ? एक लेखकअनुसार त्यस खोलाले तिनको खरानीलाई अभोनमा पुर्‍याइदियो; अभोनले सेभर्नमा; अनि सेभर्नबाट ती खरानी मुख्य महासागरमा लगिए । विक्लिफका खरानी तिनको सिद्धान्तका प्रतीक हुन् जुन आज संसारभरि नै छरपष्ट भएका छन् ।  

Leave Your Comments Here.