menu bar

Wednesday, February 17, 2016

मार्टिन लुथर: जसले सुधारवादलाई जन्माउन आधारभूत भूमिका खेले



जुलाई १५०५ मा तिनी घरबाट विश्वविद्यालयतर्फ प्रस्थान गर्दै थिए, घोडामाथि सवार भएर जङ्गलको यात्रा थियो यात्रामा मेघ गर्जनसहित आँधीबेहरी आयो तिनको नजिकै चटयाङ पर्यो आफूमाथि ईश्वरीय न्याय परेको भन्ने ठानेर १९ वर्षका ती विद्यार्थी मृत्युको डरले भयभीत हुँदै चिच्च्याए, “सन्त अन्ना, मलाई मदत गर्नुहोस् ! भिक्षु हुनेछु तिनले आफ्नो चिच्च्याहटलाई भाकलको रूपमा लिए जसलाई तिनले कहिल्यै तोड्न सक्दैनथ्ये यो घटना तिनको जीवनको एउटा निर्णायक मोड बन्यो ती विद्यार्थी अरू कोही नभएर मार्टिन लुथर थिए

निस्सन्देह, मार्टिन लुथर मण्डली इतिहास युरोपको इतिहासमा एक महत्त्वपूर्ण पात्र हुन् नयाँ मण्डलीको थालनी गर्ने तिनको चाहना थिएन तथापि त्यस्तै हुन गयो तिनले आफू जन्मेको, हुर्केको, बप्तिस्मा लिएको पास्टरिय सेवा पुर्याएको रोमन क्याथोलिक मण्डलीलाई सुधार गर्न चाहेका थिए तर तिनको जीवनी रचनाहरूले एउटा अभियानकै प्रारम्भ गरायो जसले पश्चिमा ख्रीष्टियमतलाई दुई चिरामा विभाजन गरिदियो: प्रोटेस्टेन्ट रोमन क्याथोलिक

मार्टिन लुथर ईश्वरशास्त्री, प्राध्यापकसाथै लेखक थिए प्रोटस्टेन्ट अभियानमा तिनी प्रारम्भिक सुधारवादी थिए मध्यकालीन क्याथोलिक मण्डलीका थुप्रै शिक्षा अभ्यासहरूलाई लुथरले इन्कार गरे मुक्ति कामबाट पाउन सकिँदैन तर येशू ख्रीष्टलाई मुक्तिदाताको रूपमा स्वीकार गरेर केवल परमेश्वरको अनुग्रहबाट पाइन्छ भनी तिनले सिकाए जुन शिक्षा त्यस बेला क्रान्तिकारी अवधारणा नै थियो   

१० नोभेम्बर १४८३ मा बुबा हान्स लुथर आमा मार्गरेथबाट मार्टिन लुथरको जन्म तत्कालीन पवित्र रोमी साम्राज्यको इजलबेन (आधुनिक जर्मनीको एउटा सहर) भन्ने ठाउँमा भएको थियो क्याथोलिक धर्ममा जन्मेकाले तिनलाई भोलिपल्टै बप्तिस्मा दिइएको थियो मार्टिन लुथर परिवारमा जेठा छोरा थिए महत्त्वाकांक्षी पिता हान्सले जेठो छोरोलाई वकिल बनाउने जमर्को गरेका थिए

ख्रीष्टाब्द १५०१ मा १५ वर्षको उमेरमा मार्टिन लुथर इर्फटको विश्वविद्यालयमा भर्ना भए १५०५ मा तिनले स्नातकोत्तर हासिल गरे

त्यसपछि पिताले लुथरलाई कानुन पढ्न जोड गरे तर जीवनमा आफूले अनुभव गरेका केही सङ्कष्टहरूको कारणले तिनले हप्तापश्चात् कानुन विषयलाई त्यागेर तिनी इर्फटस्थित अगस्टिनको मठाश्रममा प्रवेश गरे तिनी एक मेहनती विद्यार्थीका अतिरिक्त उत्साही पनि थिए तथापि तिनको मुख्य प्रश्न रहेको थियो: परमेश्वरले तिनलाई मुक्ति दिनुभएको थियो भन्ने कुरामा तिनी कसरी निश्चित हुन सक्थे ? मठाश्रमका हरेक अनुशासनलाई तिनले पालन गर्ने चेष्टा गरे तर जति अनुशासित भएर नियमहरू पालन गर्दा पनि तिनलाई शङ्काले पिरोल्थे: के मैले पर्याप्त मात्रामा गरेको छु ? अझै धेरै गर्नुपर्ने हो कि ?

परमेश्वरलाई खुसी पार्न तिनले हर सम्भाव्य प्रयास गरे उपवास बस्ने, लामो समयसम्म प्रार्थनामा बिताउने, तीर्थयात्रा धाउने आदि क्रियाकलापहरू तिनका आदत बने तर तिनले खोजेको शान्ति भने फेला पारेनन् मठाश्रमका प्रमुखले लुथरमा प्रचार अध्यापनको खुबी देखी थप शिक्षा हासिल गर्न तिनलाई प्रेरणा दिए ख्रीष्टाब्द १५०७ मा तिनी पादरीको रूपमा अभिषेक गरिए १५०८ बाट तिनले विटेनवर्गको विश्वविद्यालयमा ईश्वरशास्त्र पढाउन थाले १५१२ मा तिनलाई उक्त विश्वविद्यालयले ईश्वरशास्त्रमा डाक्टरको पदवी प्रदान गर्यो  

अन्तत: मार्टिन लुथर मानिसले कामबाट मुक्ति पाउन सक्दैन मुक्ति केवल परमेश्वरको अनुग्रहबाट येशू ख्रीष्टमाथिको विश्वासमार्फत पाउन सकिन्छ भन्ने निष्कर्षमा पुगे मानिस केवल विश्वासद्वारा धर्मी ठहरिन्छ भन्ने सत्यतालाई तिनले धर्मशास्त्रको अध्ययनबाट आविष्कार गरे सैयौँ वर्षसम्म लुप्त यथार्थतालाई लुथरले पुन: आविष्कार गरे कामद्वारा मुक्ति पाइन्छ भनी रोमन क्याथोलिक मण्डलीले सिकाउँदै आएको थियो तर मुक्ति परमेश्वरको वरदान हो कुनै धार्मिक कामद्वारा यसलाई आर्जन गर्न सकिँदैन भन्ने शिक्षा नै बाइबलीय शिक्षा हो भन्ने निष्कर्षमा पुगे लुथर

रोमन क्याथोलिक मण्डलीले अभ्यास गर्दै आएको पापमोचनपत्रको विरोध गर्दै ३१ अक्टोबर १५१७ मा लुथरले विटेनवर्गको मण्डलीको भित्ताम ९५ ओटा थिसिस (बुँदा) टाँसिदिए यस कार्यले रोमन क्याथोलिक शिक्षामा भुइँचालो ल्यायो यसै वर्षलाई सुधारवादको औपचारिक आरम्भको रूपमा लिइन्छ लुथरको नयाँ शिक्षाले पोप प्रणालीका जराहरू हल्लाउन थाल्यो क्याथोलिक पादरीहरू काम्न थाले तिनका शिक्षाहरूलाई त्याग्न क्याथोलिक मण्डलीले लुथरलाई अनुरोध गर्यो तर तिनले मानेनन् ख्रीष्टाब्द १५२१ मा तिनी पोपद्वारा औपचारिक रूपमा बहिष्कार गरिए अन्त्यमा १७ अप्रिल १५२१ तिनी वम्र्सको राज्यसभामा डाकिए तिनका शिक्षाहरू त्याग्न तिनलाई अनुरोध गरियो तर लुथरले अस्वीकार गरे

लुथरले ४१ वर्षको उमेरमा २६ वर्षकी क्याथरिन भोन बोरासित बिहे गरे तिनीहरूले जना सन्तानलाई जन्म दिए

लुथरको प्रभाव ईश्वरशास्त्र मण्डलीका गतिविधिभन्दा परसम्म पुगेको थियो सङ्गीत मन पराउने लुथरले भजनहरू रचे तिनले जर्मन भाषामा बाइबल अनुवाद गरे; साहित्य शिक्षालाई प्रोत्साहन दिए धार्मिक क्षेत्रमा लुथर जिनिअस थिए झ्यालखानाका हाकिमले पावललाई सोधेको प्रश्न (“उद्धार पाउनलाई मैल के गर्नुपर्छ ?”, प्रेरित १६:३१) लाई लुथरले राम्ररी बुझेका थिए   

१८ फेब्रुअरी १५४६ मा ६२ वर्षको उमेरमा लुथरको निधन भयो

 



Leave Your Comments Here.