मार्टिन लुथर किङ्ग: नागरिक अधिकारको लागि लड्ने प्रचारकसाथै मानवतावादी

“निस्सन्देह, म धार्मिक थिएँ । म मण्डलीमा हुर्कें । मेरा पिता प्रचारक हुनुहुन्छ; मेरा हजुरबुबा प्रचारक हुनुहुन्छ; मेरा जिज्यू प्रचारक हुनुहुन्थ्यो; मेरा एक मात्र भाइ प्रचारक हुनुहुन्छ; मेरा पिताका दाजु प्रचारक हुनुहुन्छ । तसर्थ, ममा धेरै छनौट थिएन ।” यो भनाइ अमेरिकाका गान्धी भनेर चिनिने मार्टिन लुथर किङ्गको हो जसले आफ्नो ३९ वर्षको छोटो अवधिमा अमेरिकी समाजमा गहन प्रभाव पारेका थिए ।

मार्टिन लुथर किङ्ग जुनिएर अमेरिकाका पास्टर, अभियन्ता, मानवतावादीसाथै अफ्रिकी–अमेरिकी नागरिक अधिकार अभियानका प्रमुख अगुवा हुन् । तिनले ख्रीष्टियान विश्वासमा आधारित रहेर अहिंसात्मक आन्दोलन छेडेका थिए । 

पिता मार्टिन लुथर किङ्ग सिनिएर र माता अल्बर्टा विलियम्स किङ्गबाट १५ जनवरी १९२९ मा मार्टिन लुथरको जन्म अमेरिकामा भएको थियो । जुनिएर किङ्गलाई जन्ममा दिइएको वैधानिक नाउँ मिखाएल किङ्ग थियो र जन्ममा बुबाको नाउँ पनि त्यही थियो  । तर ख्रीष्टाब्द १९३४ मा जर्मनीमा आयोजित ख्रीष्टियान भेलामा उपस्थित भएर फर्केपछि बुबाले आफ्नो र छोरोको नाउँ परिवर्तन गरे । जर्मन ईश्वरशास्त्रीसाथै सुधारवादी मार्टिन लुथरको आदर गर्दै मिखाएल किङ्गलाई मार्टिन लुथर किङ्ग नाउँ प्रदान गरिएको थियो । 

मार्टिन लुथर किङ्ग विश्वकै प्रभावशाली अगुवा हुन् । सम्भवत: बिसौँ शताब्दीमा अमेरिकी समाजमा तिनले जत्तिकै प्रभाव अरू कुनै अगुवाले पारेनन् । तिनले आफ्ना भाषण र क्रियाकलापद्वारा लाखौँ मानिसहरूलाई सडकमा उतारे, अफ्रिकी–अमेरिकी नागरिकहरूको हक हितलाई स्थापित गर्नका लागि । तिनले आफ्ना मान्छेहरूका लागि खोजेका स्वतन्त्रता र न्याय तिनको मृत्युपश्चात् अन्य समाजसाथै मुलुकहरूमा पनि फैलिए, वनको डडेलोझैँ ।

जुनिएर किङ्गका पिता लामो समयसम्म मण्डलीका पास्टर थिए । तसर्थ, किङ्गको जीवनमा ख्रीष्टियान शिक्षाको गहन प्रभाव परेको थियो । हरेक व्यक्ति समान रूपमा मूल्यवान् छ भन्ने शिक्षालाई तिनले बाइबलबाटै सिकेका थिए ।

सुरुमा किङ्गले चिकित्सा र कानुनको क्षेत्रमा आफ्नो जीवनलाई अगाडि बढाउने विचार गरे तापनि अन्तत: तिनले ख्रीष्टियान सेवा–कार्यलाई नै आफ्नो जीवनको लक्ष्य बनाए । २५ वर्षको उमेरमा तिनी मण्डलीका पास्टर बने । येशू ख्रीष्ट तिनको लागि आदर्श अगुवा हुनुहुन्थ्यो र ख्रीष्टियान सुसमाचारले तिनलाई औधि प्रभाव पारेको थियो । आफ्नो छिमेकीलाई आफूलाई जस्तै प्रेम गर्नुपर्छ भन्ने येशूको आज्ञामा किङ्गको विश्वास गडेको थियो । तिनको अहिंसात्मक आन्दोलन डाँडाको उपदेश (मत्ती ५–७) मा आधारित थियो । तिनले आफ्नो एउटा प्रवचनमा यसरी भनेका छन्, “म नागरिक अधिकारको अगुवा हुनुअगि म सुसमाचारको प्रचारक थिएँ । यो नै मेरो पहिलो बोलावट थियो र यो अझै पनि मेरो महानतम प्रतिबद्धता हो । नागरिक अधिकारको लागि मैले जेजति गर्छु वास्तवमा म ती सबैलाई मेरो सेवा–कार्यको एउटा अंश ठान्दछु । ख्रीष्टियान सेवा–कार्यमा श्रेष्ठता प्राप्त गर्नुसिवाय मेरो जीवनमा अरू कुनै आकांक्षा छैन । राजनीतिक पदको लागि ममा कुनै योजना छैनँ । प्रचारक हुनुसिवाय मेरो कुनै योजना छैनँ । र, योसाथै अन्य सङ्घर्षहरूमा मैले जे गरिरहेको छु त्यो प्रचारकले पूर्ण मानिससित सरोकार राख्नुपर्छ भन्ने कुरोबाट उदय भएको हो ।”

ख्रीष्टाब्द १९५३ मा किङ्गले कोरिटा स्कटसित बिहे गरे र परमेश्वरले उक्त दम्पतिलाई चार सन्तान दिनुभयो ।

“आई ह्याभ अ ड्रिम” अर्थात् मेरो एउटा सपना छ नामक तिनको भाषणलाई अमेरिकी इतिहासमा एउटा उत्कृष्ट भाषणको रूपमा लिइन्छ । २८ अगस्ट १९६३ का दिन अमेरिकाको राजधानी वासिङ्गटन डी. सी. मा २,५०,००० भन्दा बेसी नागरिक अधिकारकर्मीहरूको बिचमा किङ्गले यो भाषण तोडेका थिए जसमा तिनले अमेरिकामा जातिभेदको अन्त्य हुने घोषणा गरेका थिए । त्यसको एक वर्षपछि ३५ वर्षको उमेरमा तिनलाई नोबेल शान्ति पुरस्कार प्रदान गरियो ।

४ अप्रिल १९६८ मा केवल ३९ वर्षको उमेरमा तिनको हत्या गरिएको थियो । हत्यापश्चात् अमेरिकाका विभिन्न सहरहरूमा दङ्गा भड्किएको थियो ।

Leave Your Comments Here.