ब्लाइज पास्कल: सत्रौँ शताब्दीका प्रसिद्ध ख्रीष्टियान वैज्ञानिकसाथै रक्षाशास्त्री

ख्रीष्टियान रक्षाशास्त्रको क्षेत्रमा परमेश्वरको अस्तित्वसित सम्बन्धित ब्लाइज पास्कलको एउटा महत्त्वपूर्ण तर्कलाई पास्कलको बाजी भनेर चिनिन्छ । तिनको तर्कअनुसार यदि परमेश्वर अस्तित्वमा हुनुहुन्न भने एउटा नास्तिकले उहाँमाथि विश्वास गरेर केही पनि गुमाउँदैन । तर यदि उहाँ अस्तित्वमा हुनुहुन्छ भने एउटा नास्तिकले उहाँमाथि विश्वास गरेर अनन्त जीवन पाउँछ भने विश्वास नगर्नेले अनन्त दण्ड ।

ब्लाइज पास्कलको लागि सबैभन्दा उपयुक्त शब्द हो, जिनिअस । तिनी असाधारण प्रतिभा भएका गणितज्ञ, भौतिकशास्त्री, दार्शनिक, अन्वेषक, लेखक, ईश्वरशास्त्री र ख्रीष्टियान रक्षाशास्त्री थिए । तिनले यी सबै क्षेत्रहरूमा झण्डै बिस वर्षको अवधिमा ख्याति कमाएका थिए । थोरै समयमा धेरै उपलब्धि हासिल गर्ने स्रष्टाहरूको वर्गभित्र पर्छन् पास्कल । 

ब्लाइज पास्कलको जन्म १९ जुन १६२३ मा पिता एटिने पास्कल र माता एन्टोनिटे बेगोनबाट फ्रान्समा भएको थियो । पास्कल बाल्यकालदेखि नै विलिक्षण प्रतिभाका धनी थिए । तिन वर्षको उमेरमा आमा गुमाएका पास्कललाई तिनका पिताले शिक्षा दिएका थिए जसको पेसा कर उठाउने थियो ।

ख्रीष्टाब्द १६५४ मा धार्मिक परिवर्तनको अनुभव गरेका पास्कलले दर्शनशास्त्र र ईश्वरशास्त्रबारे प्रभावशाली कृतिहरू लेख्न थाले । तिनका दुई ओटा सर्वाधिक प्रसिद्ध कृतिहरूमा लेटर्स प्रोभिन्सिएल्स र पेन्सिज पर्दछन् । वैज्ञानिक क्षेत्रका चिन्तक पास्कलको परमेश्वरमाथि गहन विश्वास थियो । तिनी एक भक्त ख्रीष्टियान थिए । 

सम्भाव्यताको सिद्धान्तको विकास गणितको क्षेत्रमा पास्कलको उल्लेखनीय योगदान थियो । सुरुमा यसलाई जुवाको क्षेत्रमा मात्र लागु गरिएको भए तापनि हाल अर्थशास्त्रमा यसको अत्यधिक महत्त्व रहेको छ । एक जना लेखकले भनेका छन्, “अनिश्चयता, जोखिम, निर्णय लिने काम र भावी घटनाहरूको मार्गलाई प्रभावित तुल्याउने व्यक्तिसाथै समाजको क्षमतालाई हामीले जसरी विचार गर्छौं त्यसलाई सम्भाव्यताको सिद्धान्त र यसपछिका आविष्कारहरूले परिवर्तन गरिदिए ।”

साहित्यको क्षेत्रमा पास्कललाई फ्रान्समा सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण लेखकहरूको सूचीमा राखिन्छ । तिनले ख्रीष्टाब्द १६४२ मा पास्कलाइन अर्थात् प्रारम्भिक क्याल्कुलेटरको आविष्कार गरेका थिए । 

अठार वर्षको उमेर पार गरेपछि तिनको स्वास्थ्य उति राम्रो भएन । आफ्नो उनन्चालिसौँ जन्मदिनको दुई महिनापश्चात् १९ अगस्ट १६६२ मा तिनी यस धरतीबाट बिदा भएका थिए ।       

Leave Your Comments Here.